We pleiten - opnieuw - voor correct gebruik term 'vrijwilliger'

De titel op vrtnieuws.be vandaag liegt er niet om: ‘Vrijwilliger? Vanaf volgend jaar kunt u 500 euro per maand onbelast bijverdienen’.  Als grootste vrijwilligersorganisatie zijn wij, wederom, verbaasd over het incorrect gebruik van de term vrijwilliger in deze stelling. Vandaar dat wij – met aandrang – vragen om de term vrijwilliger correct te gebruiken.

Spraakverwarring

Er bestaat toenemende verwarring over wat vrijwilligerswerk wel en niet is. Een Rode Kruisvrijwilliger wordt nooit betaald voor zijn/haar tijdsinzet. Sommige organisaties, bijvoorbeeld de brandweer, betalen wél een vergoeding aan hun medewerkers voor hun tijdsinzet. Zij noemen deze mensen ‘vrijwilligers’, maar dat zijn ze niet. Deze betaalde medewerkers moeten eigenlijk correct benoemd worden als ‘semi-agorale medewerkers’ of ‘freelance medewerkers’. De essentie van vrijwilligers is immers dat zij financieel niet vergoed worden voor de ingezette tijd. Vrijwilligers zetten zich in voor anderen en helpen anderen zonder financiële tegenprestatie.

Bewust vrijwilliger

We merken ook op dat er mensen zijn die zich wel degelijk voor anderen willen inzetten en anderen willen helpen zónder vergoed te willen worden. Veel vrijwilligers doen wat ze doen vanuit een goed-willen-doen-voor-andere-mensen-mentaliteit. Om die reden zijn wij van mening dat deze vrijwillige inzet niet vergoed dient te worden. Een correct gebruik van de term ‘vrijwilliger’ schept duidelijkheid, en vooral erkenning voor deze die zich vaak dag in dag uit onbezoldigd inzetten ten dienste van een ander. Zo wordt duidelijk wat als écht vrijwilligerswerk kan omschreven worden en wat niet.

Het staat zo in de wet

Ook de wet op vrijwilligerswerk omschrijft duidelijk wat vrijwilligerswerk inhoudt. Vrijwilligers geven volgens de Vrijwilligerswet uit vrije wil en onbetaald hun tijd aan een organisatie. In de Wet betreffende de rechten van vrijwilligers van 3 juli 2005 staat het volgende: “Vrijwilligerswerk is elke activiteit:

• Die onbezoldigd en onverplicht wordt verricht;
• Die verricht wordt ten behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheel;
• Die ingericht wordt door een organisatie anders dan het familie- of privé-verband van degene die de activiteit verricht;
• En die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling.

Onze concrete vraag is eenvoudig: gebruik de termen ‘vrijwilliger’ en ‘vrijwilligerswerk’ enkel indien het écht gaat over onbezoldigd vrijwilligerswerk, en dus niet in de context van betaalde freelance of semi-agorale arbeid, bijvoorbeeld voor trainers van sportclubs of kleine klusjes.  De spraakverwarring gecreëerd door het foutieve of creatieve gebruik van deze termen, kan alleen maar bijdragen aan verwarring bij de vele duizenden vrijwilligers die zich elke dag inzetten. Het foutieve gebruik van de term ‘vrijwilligerswerk’ creëert bovendien het risico dat het voor vrijwilligersorganisaties steeds moeilijker wordt om vrijwilligers te werven en te behouden. Door deze signalen over betaling, grijze zones en de suggestie van zwartwerk, creëert deze discussie bovendien het risico dat gemotiveerde vrijwilligers hun motivatie verliezen, en dat geïnteresseerde kandidaat-vrijwilligers afhaken.