Hoe Evidence-Based Practice bijdraagt aan Forecast-Based Financing…

Het doel van Forecast-based Financing (FbF) is om een brug te vormen tussen rampenpreventie en rampenrespons. In plaats van pas in actie te komen nadat een ramp al heeft plaatsgevonden, wordt er bij FbF namelijk gebruik gemaakt van weersvoorspellingen voor snel optredende extreme weersomstandigheden zoals overstromingen, extreme kou of cyclonen, zodat er actie kan ondernomen worden vlak voor deze extreme situaties eventueel een ramp veroorzaken. Dankzij FbF kunnen er snel middelen ter beschikking worden gesteld voor “early actions”, activiteiten die zorgen voor een betere voorbereiding, waardoor een ramp kan vermeden of ingeperkt worden. Voorbeelden van early actions zijn het uitdelen van kits voor dierenverzorging, waterzuiveringstabletten of jerrycans, het voorzien van dikke jassen en dekzeilen voor beschutting, enz.

“Measure what matters” dankzij Evidence-Based Practice

De Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) van de Belgische overheid gaf in 2017 fondsen aan Rode Kruis-Vlaanderen en zijn Centrum voor Evidence-Based Practice (CEBaP) om samen te werken met het Cruz Vermelha de Moçambique (CVM), het Duitse Rode Kruis en het IFRC Red Cross Red Crescent Climate Centre (RCCC), met als doel een FbF project in Mozambique over cyclonen en overstromingen wetenschappelijk te onderbouwen. Dit project past uitstekend in de ‘Measure what matters’ (Meet wat telt) strategie opgesteld door het Duitse Rode Kruis en het RCCC. Hierbij is het belangrijk dat early actions gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs en voortdurende evaluaties die vaststellen wat werkt en wat niet. Dit initiatief heeft als doel om wetenschappelijk onderbouwde beslissingen centraal te stellen op elk punt van de cyclus, zodat we steeds verder kunnen onderbouwen wat werkt.

Het concept om humanitaire noodtoestanden te voorspellen, zodat op voorhand early actions kunnen worden ondernomen, is niet nieuw. Omstreeks 1980, werd het Famine Early Warning Systems Network (FEWS NET) opgesteld, met als doel het voorkomen van voedseltekorten die zich geleidelijk aan ontwikkelden en reeds lang op voorhand voorspeld en aangetoond werden. Een grote uitdaging was echter het verkrijgen van voldoende fondsen om zo een voorspelde hongersnood te voorkomen. Fondsen worden immers vaak pas opgehaald wanneer een hongersnood al volop bezig is. In de voorbije jaren zijn er reeds verschillende pogingen ondernomen om voorspellingen te linken aan fondsenwerving voor early actions (bvb: START Network’s Risk Financing Model).

Dit onderzoeksproject gebruikt een “Evidence-Based Practice” methodologie en een aanpak die in 2 luiken valt op te delen. Aan de ene kant willen we de meest effectieve early actions identificeren en kiezen, gebaseerd op de beschikbare en meest betrouwbare informatie. Aan de andere kant, zullen we een monitoring en evaluatie protocol ontwikkelen om zo verder te werken aan de wetenschappelijke onderbouwing van de geselecteerde early actions als er een ramp plaatsvindt. In dit project is het ook zeer belangrijk dat de experten en belanghebbenden, de twee andere pijlers van Evidence-Based Practice, betrokken blijven gedurende de loop van het project. Zo verzekeren we dat de resultaten van het onderzoeksproject relevant zijn voor de praktijk.

Systematische literatuur studie: uitdagingen en resultaten

Onderzoekers van CEBaP beoordelen het huidig wetenschappelijk bewijs door in verschillende literatuurdatabanken te zoeken naar relevante wetenschappelijke artikels en nauw samen te werken met deskundigen en experten om zo volgende vragen te beantwoorden:

• Hoe effectief zijn verschillende potentiële early actions in het verminderen van de impact van een overstroming of een cycloon in lage- en middeninkomenslanden?
• Welke factoren beïnvloeden het uitvoeren van de verschillende potentiële early actions?

Naast deze literatuurstudie, werden er gegevens over zowel de impact van overstromingen en cyclonen alsook over mogelijke early actions verzameld door het uitgebreid interviewen van experten en belanghebbenden in Mozambique. Zij identificeerden bijkomende mogelijke early actions en deze werden toegevoegd aan het literatuuroverzicht. Alle gegevens werden dan samengevoegd tot een Theory of Change (ToC) die weer verder verfijnd kan worden. Een TOC vormt een theoretisch kader waarin alle voorbereidende stappen die nodig zijn om early actions uit te voeren beschreven worden. Een voorbeeld hiervan is het opstellen van een praktische planning om chloortabletten te verdelen. Hiervoor moet er bekeken worden wie deze taak op zich zal nemen, waar deze tabletten verdeeld zullen worden, en welke extra materialen en/of uitleg nodig zijn om het gebruik van deze chloortabletten door de lokale bevolking zo vlot mogelijk te laten verlopen. Bovendien geeft een TOC de impact van dergelijke early actions op korte en op lange termijn weer. Zo wil je aan de ene kant weten of de doelgroep de tabletten effectief ontvangen heeft en ze dan ook (correct) gebruikt, maar daarnaast wil je ook de impact kennen op de algemene gezondheid. Zo verwachten we dat door het gebruik van chloortabletten het aantal diarreegevallen zal dalen.

FbF is een relatief nieuw concept en de eerste evaluaties worden momenteel uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat bewijs over de effectiviteit van echte early actions nu nog niet beschikbaar is. Daarom werden er gegevens gezocht over interventies die plaatsvonden in een rampenpreventie of in een rampenrespons context. Interventies die bruikbaar konden zijn of aangepast konden worden tot  early actions beschouwden we als potentiële early actions. Experten met de nodige ervaring zorgden voor essentiële inbreng over de haalbaarheid van deze acties, rekening houdend met de beperkte tijd en capaciteit die beschikbaar zijn in de dagen voor een voorspelde ramp.

In de eerste fase van de literatuurstudie, zochten we naar het wetenschappelijk bewijs voor potentiële early actions die werden uitgevoerd bij overstromingen en cyclonen in bestaande systematische literatuuroverzichten. Helaas is de basis voor wetenschappelijke onderbouwing in de humanitaire sector nog beperkt – maar wel groeiende- en kon dus geen enkel bewijs gevonden worden rond sommige potentiële early actions. Bijgevolg werd de context van overstromingen en cyclonen verbreed tot acties die ondernomen werden voor alle mogelijke natuurrampen en zelfs binnen ontwikkelingssamenwerking.

Tabel 1 geeft onze bevindingen van bestaande systematische literatuuroverzichten weer. We zoeken nu in een tweede fase van de literatuurstudie naar individuele studies over de potentiële early actions waarvoor we geen bewijs vonden in de systematische reviews.

Het integreren van de kennis van experten en belanghebbenden

CVM organiseerde in juli 2018 een conferentie om de initiële bevindingen en voorlopige ToCs te bespreken en te verfijnen. Ze nodigden hiervoor CVM medewerkers, afgevaardigden van de regering en experten van humanitaire organisaties uit. Hun kritische commentaar en tips om de praktische uitvoering van de potentiële early actions te verbeteren en verwerkten we daarna in nieuwe versies van de ToCs. Ze gaven bijvoorbeeld aan dat het uitdelen van malarianetten steeds gepaard moet gaan met herhaalde instructies over het gebruik van de netten omdat ze anders niet correct gebruikt worden.

Op weg naar verdere wetenschappelijke onderbouwing

Het is niet vanzelfsprekend om in dit onderzoeksproject Evidence-Based Practice toe te passen. Desalniettemin hebben experten en belanghebbenden een waardevolle inbreng geleverd aan de identificatie en selectie van potentiële early actions. Ondanks de inspanningen geleverd tijdens dit project, blijft de wetenschappelijke onderbouwing rond de impact van FbF beperkt. Donoren zijn echter geïnteresseerd om de hulpmiddelen die vrijgemaakt worden voor FbF projecten uit te breiden. Het is dus uiterst belangrijk nu een goed monitoring en evaluatie protocol te ontwikkelen voor huidige FbF projecten. Zo kunnen we zeker zijn dat de early actions goed uitgevoerd worden en meten of deze acties werkelijk effectief waren. Vanwege de onvoorspelbare en acute eigenschappen van extreme weersomstandigheden, is het noodzakelijk dergelijke evaluatieprotocollen op voorhand te ontwikkelen. Momenteel zijn we dan ook bezig met de ontwikkeling van een protocol op basis van de ToCs voor het FbF project in Mozambique. Eens de gegevens verzameld zijn na een voorspelling van een cycloon of overstroming, kunnen deze geïntegreerd worden in een volgende versie van de ToC zodat de wetenschappelijke basis voor deze early actions steeds groeit.

Auteurs: Anne-Catherine Vanhove, Trui Van Ackere, Philippe Vandekerckhove, Emmy De Buck
 

References:
Augustincic Polec L, Petkovic J, Welch V, Ueffing E, Tanjong Ghogomu E, Pardo Pardo J, Grabowsky M, Attaran A, Wells GA, Tugwell P. Strategies to increase the ownership and use of insecticide-treated bednets to prevent malaria. Cochrane Database Syst Rev. 2015 (3):CD009186.
Gamble CL, Ekwaru JP, ter Kuile FO. Insecticide-treated nets for preventing malaria in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2006 (2):CD003755.
Lengeler C. Insecticide-treated bed nets and curtains for preventing malaria. Cochrane Database Syst Rev. 2004 (2):CD000363.
Maia MF, Kliner M, Richardson M, Lengeler C, Moore SJ. Mosquito repellents for malaria prevention. Cochrane Database Syst Rev. 2018 (2):CD011595.
Pluess B, Tanser FC, Lengeler C, Sharp BL. Indoor residual spraying for preventing malaria. Cochrane Database Syst Rev. 2010 (4):CD006657.
Tusting LS, Thwing J, Sinclair D, Fillinger U, Gimnig J, Bonner KE, Bottomley C, Lindsay SW. Mosquito larval source management for controlling malaria. Cochrane Database Syst Rev 2013 (8):CD008923.
Yates T, Allen J, Joseph ML, Lantagne, D, 2017. Short-term WASH interventions in emergency response: a systematic review. 3ie Systematic Review 33.