Nog geen vijfde van Belgen heeft antistoffen tegen coronavirus
[UPDATE 5 februari 2021]
Tussen november en december bleef het percentage van bloeddonoren met antistoffen in België stabiel rond de 16%. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers die vandaag op de persconferentie van Sciensano werden meegedeeld.
Regionaal zijn er wel opvallende verschillen:
- In Wallonië is er sprake van een stijging van 24 naar 27%;
- In Brussel ging het aantal mensen met antistoffen van 18 naar 23%;
- In Vlaanderen werd er echter een daling opgetekend van 12 naar 9%.
Volgens Sciensano is dit te verklaren door een verschil van viruscirculatie in die periode in de betreffende regio's. In totaal ligt het aantal mensen met antistoffen dus nog niet op een vijfde wat nog onvoldoende is voor groepsimmuniteit. Sciensano hoopt dat we naar de nodige 70 à 80% kunnen gaan om het virus te controleren dankzij het vaccin.
Sinds 30 maart bezorgen we elke 2 weken reststalen van bloeddonaties aan Sciensano. Zij onderzoeken of bloeddonoren antistoffen hebben tegen het coronavirus om zo een beeld te krijgen van de verspreiding van het virus binnen de Belgische bevolking. Voorlopige analyses van bijna 16.000 stalen wijzen op een sterke stijging van het percentage bloeddonoren met antistoffen sinds de tweede golf.
Het eerste meetpunt eind maart bevatte enkel stalen van Vlaamse donoren en wees op een aanwezigheid van antistoffen bij amper 2% van de bloeddonoren. Nadien verdubbelde het percentage tot ongeveer 5% waarna het min of meer stabiel bleef tot midden oktober. Sindsdien is er een duidelijke stijging te zien tot 14,4% eind november(1).
De individuele testresultaten zullen niet worden meegedeeld aan onze donoren. Enerzijds omdat de reststalen gecodeerd bezorgd worden aan Sciensano. Anderzijds zijn de testresultaten niet betekenisvol voor de individuele gezondheidstoestand van de donor, omdat er een tijdsinterval is van enkele weken tussen donatie en de beschikbaarheid van het resultaat en omdat het nog onduidelijk is of antistoffen aantonen dat je beschermd bent tegen de infectie.
Dankzij de regelmatige opvolging krijgen we een goed beeld van het verloop van de epidemie binnen de gezonde Belgische bevolking. Zo weerspiegelt de stijging vanaf midden oktober waarschijnlijk de tweede golf in ons land. Meer en meer mensen kwamen in contact met het virus waardoor ook het aantal mensen met antistoffen toenam.
Nena Testelmans
Woordvoerder Rode Kruis-Vlaanderen
Het duurt zo’n twee weken na infectie vooraleer iemand een meetbare hoeveelheid antistoffen in het bloed heeft. De resultaten geven dus altijd een beeld van de situatie twee weken eerder.
Minder antistoffen bij Vlaamse bloeddonoren
De grafiek toont een globaal beeld van Belgische bloeddonoren maar uit analyse van de verschillende regio’s blijkt dat – bij het laatste meetpunt eind november – in Vlaanderen slechts 10% van de donoren antistoffen heeft. Dit in tegenstelling tot Wallonië (18%) en Brussel (26%)(2). “We kunnen hieruit besluiten dat de tweede golf vooral eerst Wallonië en Brussel trof en dat ze minder snel vorm kreeg in Vlaanderen”, zegt Testelmans.
Blijf voorzichtig, ook mét antistoffen
Dit onderzoek brengt de verspreiding van het virus in kaart maar heeft niet de bedoeling te bepalen wie wel en wie niet gevaccineerd zal worden. Het is niet omdat er een meetbare hoeveelheid antistoffen tegen het coronavirus in je bloed zit, dat dit voldoende weerstand biedt tegen een volgende infectie. Daarom is het belangrijk - ongeacht of je antistoffen hebt of niet - alle voorzorgsmaatregelen blijvend nauwlettend op te volgen om de verspreiding van het virus tegen te gaan.
(1)De studieresultaten zijn gestandaardiseerd voor de verdeling van de Belgische bevolking wat betreft het bevolkingsaantal per leeftijdsgroep, geslacht en provincie.
(2)Vlaanderen: 10% [7,2% - 12,9%] – Wallonië: 18% [14,3% - 22,9%] – Brussel: 26% [19,6% - 33,6%]
Vaak gestelde vragen
Krijg ik als donor info over mijn testresultaten?
De individuele testresultaten zullen niet worden meegedeeld. De testresultaten zijn niet betekenisvol voor de individuele gezondheidstoestand van de donor, omdat er een tijdsinterval is van enkele weken tussen donatie en de beschikbaarheid van het resultaat en omdat het nog onduidelijk is of antistoffen aantonen dat je beschermd bent tegen de infectie.
De algemene bevindingen van deze studie kan je terugvinden op de website van Sciensano.
Wat is het doel van het onderzoek precies?
Met deze studie wil men in het bloed de aanwezigheid van antistoffen tegen het coronavirus bij gezonde Belgische burgers in kaart brengen. De hoeveelheid aanwezige antistoffen in het bloed geven aan in welke mate er weerstand ontwikkeld wordt tegen dit virus door de bevolking. Dat is heel belangrijke informatie voor het op punt stellen van de wiskundige modellen, die inzichten geven over hoe een toekomstige, eventuele 2e golf van het virus zich zou kunnen gedragen en wat de mogelijke impact zou zijn bij de bevolking. Dit kan ons helpen goede preventieve maatregelen te nemen. De onderzoeken zullen pas over enkele weken plaatsvinden en zijn momenteel nog in onderzoeksfase.
Waarom zijn bloedstalen zo belangrijk in dit onderzoek?
Onze donoren vormen een ideale testpopulatie die representatief is voor de algemene bevolking: ze zijn afkomstig uit heel Vlaanderen, ze zijn gezond waardoor ook mensen zonder symptomen opgenomen worden in het onderzoek en ze zorgen voor een continue voorziening van stalen waardoor dit onderzoek voor een lange periode kan lopen. Een waardevol bevolkingsonderzoek opstellen kan alleen aan de hand van een zeer grote hoeveelheid testmateriaal.
We kunnen rekenen op een heel groot donorbestand, waardoor we een groot aantal bloedstalen kunnen aanleveren van gezonde mensen. Door bij te dragen aan dit onderzoek kunnen we er mee voor zorgen dat we meer te weten komen over het virus en krijgen we zicht op de mate waarin de algemene bevolking weerstand tegen het virus ontwikkelt.
Hoe kan je als donor meerwerken?
Als donor kan je bij het invullen van de medische vragenlijst voor je donatie als volgt meewerken:
Vink onderstaand vakje op de medische vragenlijst NIET aan:
- Ik wens niet dat mijn persoonsgegevens op gecodeerde wijze worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.
Vink onderstaand vakje op de medische vragenlijst WEL aan:
- Ik ga er uitdrukkelijk mee akkoord dat mijn donatie, indien niet geschikt voor transfusie, of restfracties of reststalen van mijn donatie, onder hogervermelde voorwaarden gebruikt kunnen worden voor wetenschappelijk onderzoek en/of voor validatie- of onderwijsdoeleinden.
Welke gegevens worden doorgegeven aan Sciensano?
In tegenstelling tot wat je leest in de medische vragenlijst, zullen jouw stalen niet volledig anoniem gemaakt worden, omdat de resultaten alleen maar zinvol zijn in combinatie met jouw gegevens. Samen met de bloedstalen worden ook gegevens doorgegeven die noodzakelijk zijn voor de studie: de datum van afname, het geslacht, de leeftijd en de provincie waar de donor woont. De naam van de donor wordt niet doorgegeven.
De overdracht van bloedstalen en eraan gelinkte gegevens gebeurt in lijn met toepasselijke wetgeving (omtrent gebruik van lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en omtrent bescherming van persoonsgegevens) en met goedkeuring van bevoegde autoriteiten met inbegrip de Ethische Commissie UZ/KU Leuven - Onderzoek.
Hoe worden mijn donorgegevens verwerkt?
Wij zullen de gegevens van donoren verwerken en overdragen aan Sciensano. Wij zullen dit doen om redenen van algemeen belang op het gebied van de volksgezondheid, zoals bescherming tegen ernstige grensoverschrijdende gevaren voor de gezondheid en omwille van de noodzakelijkheid van deze gegevens om de studie te kunnen realiseren. De donor zal in de verzamelde informatie niet bij naam genoemd worden. Dat wil zeggen dat in het kader van de studie de directe identificatiegegevens, zoals naam en volledige geboortedatum, niet worden bekendgemaakt. De identiteit van de donor wordt vervangen door een identificatiecode. Die identificatiecode wordt door onze organisatie zorgvuldig bewaard. Alle personen die tijdens de studie de gegevens inkijken, zijn gebonden door het beroepsgeheim of de vertrouwelijkheidsverplichting. De identiteit blijft ook vertrouwelijk als de resultaten gepubliceerd worden.
Donoren hebben verschillende rechten met betrekking tot hun persoonsgegevens. De belangrijkste zijn het recht op informatie, het recht van inzage, het recht op verbetering (rectificatie) en het recht op wissing.
Onder de geldende wetgeving zijn bepaalde rechten (zoals het recht op inzage of recht op wissing) echter niet of slechts onder voorwaarden van toepassing wanneer de persoonsgegevens worden verwerkt voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek (met inbegrip van deze studie). Een onbeperkte uitoefening van die rechten dreigt de realisatie van de wetenschappelijke onderzoeksdoeleinden immers ernstig te bemoeilijken of zelfs onmogelijk te maken en zou bijgevolg in het nadeel van het algemeen belang werken. Zo zou door uitoefening van een recht op wissing de integriteit en de geldigheid van het onderzoek bijvoorbeeld ernstig bemoeilijkt worden.
Indien er vragen zouden zijn over de verwerking van uw persoonsgegevens kan je als donor de Data Protection Officer van Rode Kruis-Vlaanderen contacteren per brief (Rode Kruis-Vlaanderen, t.a.v. DPO, Motstraat 40, 2800 Mechelen), per e-mail (DPO@rodekruis.be) of via telefoon 01544 33 86. Donoren kunnen voor vragen ook altijd terecht bij de https://www.gegevensbeschermingsautoriteit.be/contact.