Grote bezorgdheid over de gevolgen voor burgers tijdens het conflict in Nagorno-Karabach

Nu het conflict rond Nagorno-Karabach – dat ondertussen al 28 jaar duurt – opnieuw intenser wordt, roepen we de strijdende partijen op om de burgerbevolking te beschermen en de regels van het internationaal humanitair recht (IHR) na te leven. Willekeurige beschietingen en het gebruik van explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden hebben zware humanitaire gevolgen. Sinds de heropflakkering van het conflict eind september lieten al meer dan 200 mensen, waaronder ook burgers, het leven.

Er circuleren veel boodschappen en beelden op sociale media, en zoals altijd is ook nu voorzichtigheid geboden omdat het niet zeker is welke informatie betrouwbaar is en wat propaganda is. Maar de feiten zijn wat ze zijn: onder de meer dan 200 dodelijke slachtoffers zijn ook burgers en er werden al honderden huizen, ziekenhuizen, scholen en ook andere infrastructuren zoals wegen en elektriciteits-, gas- en communicatienetwerken vernietigd of zwaar beschadigd. Gezinnen verschuilen zich ondergronds in onverwarmde kelders of slaan noodgedwongen op de vlucht. Dit terwijl de winter voor de deur staat en er een wereldwijde pandemie heerst.

We veroordelen dan ook de willekeurige schietpartijen en aanvallen met zware en explosieve wapens in steden, dorpen en andere bevolkte gebieden waarover gerapporteerd wordt. Het gebruik van explosieve wapens met een groot impactgebied, zeker wanneer ze afgevuurd worden op dichtbevolkte gebieden, moeten ten allen tijde vermeden worden. Tenzij er voldoende maatregelen genomen worden die de grootschalige effecten ervan én het risico op schade bij burgers beperken.

Oproep tot respecteren IHR

Samen met het Internationale Rode Kruiscomité roepen we de partijen bij het gewapend conflict dan ook uitdrukkelijk op om de basisprincipes van het internationaal humanitair recht te respecteren. Deze regels hebben als doel de humanitaire gevolgen van een conflict zoveel mogelijk te beperken en bepalen eigenlijk de spelregels van oorlog voeren:

• Zo moet er onderscheid gemaakt moet worden tussen militaire doelwitten enerzijds en burgers en burgerobjecten (zoals huizen, scholen, …) anderzijds.
• Aanvallen mogen alléén gericht worden tot militaire doelwitten. Het is ook verboden om een aanval uit te voeren waarbij een middel of methode van oorlogsvoering wordt gebruikt dat niet gericht kan worden op een specifiek militair doelwit.
• Verder houdt het principe van proportionaliteit een verbod in om effectief tot de aanval over te gaan indien het verwachte risico voor burgerslachtoffers en/of schade aan burgerlijke goederen buiten verhouding staat tot het verwachte militaire voordeel dat de aanval zal opleveren.
• Daarnaast moeten de strijdende partijen steeds alle mogelijke voorzorgen nemen om burgers en civiele infrastructuren (zoals scholen, markten, ziekenhuizen, waterinstallaties, …) te sparen.

Rode Kruis biedt hulp ter plaatse

Het Internationale Rode Kruiscomité is al sinds 1992 actief in de regio en werkt samen met de lokale nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen in Armenië en Azerbeidzjan. De voorbije 28 jaar werden duizenden mensen getroffen door landmijnen waar ze vaak blijvende verwondingen aan overhielden, en er zijn nog steeds meer dan 4.500 mensen vermist. De lokale collega's hielpen deze mensen in het verleden en zijn ook nu, tijdens het opflakkerend conflict, actief in de regio.

Op dit moment voorzien zij de hoogst nodige medische hulpmiddelen voor ziekenhuizen en bezorgen ze lijkzakken aan het forensisch bureau in Nagorno-Karabach. Omdat het gebied bijzonder moeilijk toegankelijk is, staan de Rode Kruismedewerkers telefonisch in contact met mensen die zich bij de frontlinie bevinden. Op basis van hun getuigenissen trachten ze zich een beter beeld te vormen van de humanitaire noden ter plekke, om daar vervolgens aan tegemoet te komen.

Collega Laura, expert internationaal humanitair recht, had donderdag 8 oktober een gesprek in De Ochtend op Radio 1 over de situatie.

Beluister het fragment hier