Beschermde personen
Het internationaal humanitair recht is van toepassing in situaties van gewapend conflict. Binnen het kader van dit begrip moet een onderscheid gemaakt worden tussen twee types van gewapend conflict met elk een specifiek beschermingssysteem.
Internationale gewapende conflicten
In internationale gewapende conflicten gelden de Verdragen van Genève en het Eerste Aanvullende Protocol, alsook sommige bepalingen van internationaal gewoonterecht.
Het IHR richt zich tot de betrokken partijen bij een conflict en beschermt elke persoon of groep van personen die niet (of niet meer) deelneemt aan de vijandelijkheden:
- gewonde of zieke militairen van legers te velde en het medisch personeel van de strijdkrachten
- gewonde of zieke militairen van legers op zee en militaire schipbreukelingen, evenals het medisch marinepersoneel
krijgsgevangenen - de burgerbevolking, bijvoorbeeld:
- buitenlandse burgers op het grondgebied van partijen bij het conflict, waaronder vluchtelingen
- burgers in bezette gebieden
- gevangen en geïnterneerde burgers
- medisch en religieus personeel van de burgerlijke beschermingseenheden
Nationale bevrijdingsoorlogen, zoals gedefinieerd in het eerste artikel van het Eerste Aanvullende Protocol, worden gelijkgesteld met internationale gewapende conflicten.
Niet-internationale gewapende conflicten
In niet-internationale gewapende conflicten gelden artikel 3, dat identiek is in de vier Verdragen van Genève, het Tweede Aanvullende Protocol en bepalingen van internationaal gewoonterecht. Opgemerkt dient te worden dat de uitvoeringsbepalingen van het Tweede Aanvullend Protocol strikter zijn dan die van artikel 3. Het humanitair recht is dan bestemd voor de gewapende strijdkrachten, ongeacht of ze regulier zijn of niet. Het recht beschermt dan ook elke persoon of groep personen die niet (of niet meer) deelneemt aan de vijandelijkheden. Bijvoorbeeld:
- gewonde of zieke strijders
- zij die wegens een conflict van hun vrijheid zijn beroofd
- de burgerbevolking
- medisch en geestelijk personeel