Internationale Militaire Tribunalen van Nürnberg (Neurenberg) en Tokio

Onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een beweging binnen de internationale gemeenschap die opriep om ernstige schendingen van de oorlogswetten te vervolgen en te bestraffen om zowel individuen als staten tot de orde te roepen voor begane misdaden.

Twee oorlogstribunalen

De verschrikking van het nazibeleid en de gruwelijke misdaden die gepleegd werden door de Japanners brachten de geallieerden er al snel toe om twee oorlogstribunalen op te richten: het Internationaal Militair Tribunaal in Nürnberg en een gelijknamig tribunaal in Tokio. Deze tribunalen kregen tot taak om oorlogsmisdadigers te berechten wier misdaden niet plaatsgevonden hadden op één bepaalde geografische locatie, en dit ongeacht of zij persoonlijk optraden, of als leden van een organisatie of groep.

Bevoegdheden

De speciale jurisdictie van deze tribunalen bracht ook nieuwe categorieën van ‘misdaden tegen de mensheid’ en ‘misdaden tegen de vrede’ in kaart. Artikel 6 van het Handvest van het Internationaal Militair Tribunaal in Nürnberg verschafte de definities van de misdaden waarvoor het Militair Tribunaal bevoegd was. Het betrof de volgende daden:

• Misdaden tegen de vrede: het plannen, voorbereiden, beginnen, of voeren van een agressieoorlog, of een oorlog in strijd met internationale verdragen, overeenkomsten of garanties, of de deelname aan een gemeenschappelijk plan of samenzwering voor het verwezenlijken van een van het voorgaande.
• Misdaden tegen de mensheid: moord, uitroeiing, slavernij, deportatie, en andere onmenselijke daden begaan tegen eender welke burgerbevolking, voor of tijdens de oorlog; of vervolging op politieke, racistische of religieuze gronden in uitvoering van of in verband met één van de misdaden binnen de bevoegdheid van het Tribunaal, al dan niet in overtreding met de interne wetgeving van het land waar ze werden begaan.
• Oorlogsmisdaden: schendingen van het recht en het gewoonterecht. Dergelijke schendingen omvatten onder meer: moord, mishandeling of deportatie voor slavenarbeid of voor enig ander doel van de burgerbevolking van of in een bezet gebied, moord of mishandeling van krijgsgevangenen of personen op zee, het doden van gijzelaars, het plunderen van openbare of private eigendom, moedwillige vernieling van steden, gemeenten of dorpen niet gerechtvaardigd door militaire noodzaak. 

Nieuwe jurisprudentiële ontwikkelingen

De processen van Nürnberg (en - zij het in mindere mate - die van Tokio) hebben een grote hoeveelheid rechtspraak geproduceerd die heeft bijgedragen tot de jurisprudentiële ontwikkelingen inzake de individuele strafrechtelijke verantwoordelijkheid onder het internationaal recht. De tribunalen van Nürnberg en Tokio brachten zo een proces op gang dat zou leiden tot de precieze formulering en consolidering van principes en regels van internationaal strafrecht.