Nucleaire wapens

Nucleaire wapens of kernwapens zijn massavernietigingswapens die, net als biologische en chemische wapens, in een korte tijdspanne en in een groot gebied zeer veel slachtoffers kunnen maken.

Geen algemeen akkoord over verbod

Als nucleaire wapens ingezet worden, is het moeilijk om een onderscheid te maken tussen strijders en burgers. Bovendien bestaat er een groot risico op onnodig lijden. Toch is het gebruik van kernwapens niet expliciet verboden door het internationaal humanitair recht (IHR). In tegenstelling tot chemische of biologische wapens, heeft de internationale gemeenschap hier nog nooit een akkoord over kunnen bereiken.

Advies van het Internationaal Gerechtshof

In de aanloop naar de ondertekening van de Aanvullende Protocollen bij de Verdragen van Genève werden besprekingen over kernwapens bewust van de agenda geweerd. Uiteindelijk duurde het tot na het einde van de Koude Oorlog vooraleer een internationale instantie zich over de kwestie uitsprak. Op vraag van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties boog het Internationaal Gerechtshof zich in 1996 over de wettigheid van het gebruik van kernwapens. Het advies dat het Hof gaf, is omstreden.

In zijn advies bepaalde het Internationaal Gerechtshof dat de basisbeginselen van het IHR ook van toepassing zijn op kernwapens. Deze beginselen omvatten:

• het principe van onderscheid
• het principe van proportionaliteit
• het verbod op onnodig lijden

Op basis van die principes oordeelden de rechters dat het gebruik van kernwapens in het algemeen strijdig moet worden geacht met de regels van het IHR. Die vaststelling leidde echter niet tot de conclusie dat de inzet van kernwapens altijd verboden is. In zijn advies verklaarde het Gerechtshof zich immers niet in staat een definitief oordeel te geven over de wettigheid van het gebruik van kernwapens in zeer uitzonderlijke omstandigheden. 

Oproep van het Rode Kruis

Het Internationale Rode Kruiscomité (ICRC) stelt dat het gebruik van kernwapens moeilijk verzoenbaar is met de principes van het IHR. Het verwijst daarbij niet alleen naar de vernietigende kracht van dergelijke wapens, maar ook naar de nefaste gevolgen van een nucleaire explosie. De radioactieve deeltjes die bij dergelijke explosies vrijkomen, maken het onmogelijk de effecten van een aanval in tijd en ruimte te beperken en bemoeilijken hulpverlening aan slachtoffers. Ze brengen ernstige en langdurige schade toe aan het natuurlijk milieu en bedreigen op die manier ook toekomstige generaties. Het Rode Kruis roept staten bijgevolg op om nooit kernwapens te gebruiken en de proliferatie ervan te beperken.