Eerste hulp bij kneuzingen

Door een val, een stoot of een beknelling kunnen de zachte weefsels in de ledematen (bloedvaten, spieren, pezen, zenuwen en vetweefsel) beschadigd raken. We spreken dan over een kneuzing. De schade beperkt zich voornamelijk tot gescheurde onderhuidse bloedvaatjes, maar ook de zenuwen kunnen getroffen zijn. De inwendige bloeding kleurt de huid blauw.

Letsels aan botten, spieren en gewrichten gaan vaak gepaard met zwelling van de zachte weefsels.

Het is voor eerstehulpverleners moeilijk om het verschil te zien tussen een botbreuk, een ontwrichting, een kneuzing of een ernstige verstuiking omdat de symptomen gelijkaardig zijn. Bij twijfel ga je daarom uit van het ergste.

Wat stel je vast bij een kneuzing?

Het gekneusde ledemaat doet pijn.
Het slachtoffer kan het ledemaat niet meer normaal gebruiken.
Op de plaats van de kneuzing kunnen er zwelling en blauwverkleuring optreden.

Dit doe je bij kneuzingen

1

STAP 1: Zorg voor veiligheid

Adviseer het slachtoffer om het getroffen ledemaat zo weinig mogelijk te bewegen:
- Vraag hem om zelf het bovenste ledemaat (bijvoorbeeld de arm, de hand …) stil tegen de borst te houden.
- Laat hem niet op het pijnlijke onderste ledemaat (bijvoorbeeld het been, de voet …) steunen.

2

STAP 2: Beoordeel de toestand van het slachtoffer

Ga na wat er mis is.

3

STAP 3: Raadpleeg gespecialiseerde hulp

Raadpleeg gespecialiseerde hulp als:
- de zwelling zeer uitgesproken is;
- het ledemaat een abnormale stand vertoont;
- het ledemaat abnormaal (on)beweeglijk is;
- het slachtoffer gevoelsstoornissen heeft;
- het slachtoffer tekenen van het compartimentsyndroom vertoont zoals;
  - plotse pijn in de spieren na een letsel of een hevige inspanning;
  - gevoelsstoornissen (zoals tintelingen, speldenprikken of een ‘slapend’ ledemaat) hebben ter hoogte van het betrokken ledemaat;
  - spieren voelen hard aan en verliezen hun kracht;
  - het ledemaat verbleekt;
- je twijfelt over de ernst van het letsel.

4

STAP 4: Verleen verdere eerste hulp

Bij een kneuzing van de bovenste ledematen verwijder je zo nodig de ringen en andere juwelen .
Laat het slachtoffer zelf een houding aannemen die voor hem comfortabel is. Als het slachtoffer dit verdraagt, kan hoogstand van het ledemaat zwelling beperken.
Koel het letsel maximaal 20 minuten met ijsblokjes in een zakje water of een koelzakje.
- Houd het ijs niet rechtstreeks tegen de huid. Wikkel er een dunne handdoek of andere doek rond.
- Gebruik koud water als je geen ijs hebt.
- Onderbreek het koelen als dat het slachtoffer hindert. Als de pijn weer opkomt, mag je opnieuw koelen op voorwaarde dat de huid weer een normale temperatuur heeft.
Een verband aanbrengen kan comfortabel zijn voor het slachtoffer. Let erop dat het verband niet te veel spant.