Genocide

In de nasleep van de afgrijselijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, aanvaardde de internationale gemeenschap in 1948 het Verdrag ter voorkoming en bestraffing van genocide.

Definitie van genocide

Men spreekt over genocide wanneer er grootschalig geweld gepleegd wordt tegen de gehele of een deel van de bevolking die behoort tot een bepaald ras, nationaliteit, godsdienst of etnische identiteit. Het verdrag omschrijft een aantal handelingen die als genocide beoordeeld kunnen worden, het gaat om daden als:

• moord
• toebrengen van ernstige lichamelijke of geestelijke letsels
• opzettelijk aan de groep opleggen van bepaalde levensvoorwaarden
• opleggen van maatregelen om geboorten binnen de groep te voorkomen
• gewelddadig overbrengen van kinderen uit de groep naar een andere groep

Om deze misdaden als genocide te veroordelen speelt ook het intentionele aspect van de handelingen een rol. Het is juridisch belangrijk dat de handelingen werden uitgevoerd met de intentie een groep geheel of gedeeltelijk te vernietigen.

Strafbare feiten

In het verdrag worden de strafbare feiten geformuleerd in artikel III. Genocide op zich is een misdaad, maar men mag ook het belang van de aanloopperiode naar een genocide niet miskennen. Alle gewapende conflicten met een groot bereik ontstaan niet op één dag. In het verdrag wordt daarom ook de nadruk gelegd op handelingen die verband houden met de genocide. Hieronder vallen:

• samenzwering
• rechtstreeks en openbaar aanzetten tot genocide
• pogingen tot genocide
• medeplichtigheid aan genocide

Berechting

Iedere persoon die verdacht wordt van genocide kan berecht worden door een daartoe gemachtigd tribunaal van de staat op het grondgebied waarop de misdaden werden gepleegd, of door een speciaal opgericht internationaal ad-hoc tribunaal. Ook het Internationaal Strafhof is bevoegd voor de berechting van genocide. De definitie van genocide in het Verdrag ter voorkoming en bestraffing van genocide van 1948 is quasi ongewijzigd overgenomen in art. 6 van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof.

Verdragen van Genève

De term ‘genocide’ wordt niet gebruikt in de Verdragen van Genève of in de Aanvullende Protocollen. Het staat echter buiten kijf dat alle genocidaire handelingen in een context van gewapend conflict ernstige schendingen zijn van de Verdragen van Genève en dat deze oorlogsmisdaden onder geen beding getolereerd worden.

Relevante bepalingen

Verdrag ter voorkoming en bestraffing van genocide (1948); GC I art. 50; GC II art. 51; GC III art.130; GC IV art. 147; GC gemeenschappelijk artikel III, APII