A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W

Internationaal Humanitair recht

Het internationaal humanitair recht (IHR) bestaat uit een geheel van regels die om humanitaire redenen de gevolgen van gewapende conflicten proberen te beperken:

Het beschermt personen die niet of niet langer aan de vijandelijkheden deelnemen, zoals gewonden, zieken, krijgsgevangenen en ook burgers.
Het beperkt de middelen en methoden van oorlogvoering.

Oorlogsrecht

IHR is ook gekend als oorlogsrecht of recht van gewapende conflicten en gaat terug op regels van oude beschavingen en godsdiensten. Oorlogvoering is altijd onderworpen geweest aan bepaalde principes en gewoontes, maar de internationale codificatie van die regels nam pas een aanvang in de 19e eeuw. Sindsdien hebben staten een overeenkomst bereikt over een hele reeks regels die steunen op de bittere ervaring van gewapende conflicten doorheen de geschiedenis. Deze regels zoeken een evenwicht tussen de humanitaire bekommernis en de militaire vereisten van staten. Door de groei van de internationale gemeenschap, neemt een steeds groter aantal staten deel aan de ontwikkeling van de regels.

Verdragen van Genève en Aanvullende Protocollen

Basisverdragen: het hedendaagse IHR is terug te vinden in de vier Verdragen van Genève van 1949. Alle staten zijn door deze verdragen gebonden, waardoor het IHR een universele gelding heeft gekregen.
Twee bijkomende verdragen: de Verdragen van Genève werden verder ontwikkeld en aangevuld door de twee Aanvullende Protocollen van 1977 ter bescherming van slachtoffers van gewapende conflicten. Deze versterken de bescherming van de bevolking tegen de gevolgen van de vijandelijkheden en leggen voor het eerst gedetailleerde regels vast voor niet-internationale conflicten.
Derde bijkomend verdrag: in 2005 kwam een Derde Aanvullend Protocol tot stand ter aanvaarding van het rode kristal, een nieuwe beschermend embleem naast het rode kruis en de rode halve maan.

Nieuwe verdragen

De laatste decennia werden tal van nieuwe verdragen onderhandeld die het gebruik van bepaalde wapens (zoals antipersoonsmijnen, blindmakende laserwapens…) en militaire tactieken beperken of verbieden of specifieke categorieën personen (zoals kinderen) en goederen (zoals culturele goederen) bescherming bieden.

Gewoonterecht

Naast de internationale verdragen vormt ook het internationaal humanitair gewoonterecht een belangrijke bron van het IHR.

Enkel bij gewapende conflicten

IHR beschermt fundamentele menselijke waarden in oorlogstijd. Het maakt daarbij een onderscheid tussen regels voor internationaal gewapende conflicten en niet-internationaal conflicten. In vredestijd bieden de mensenrechtenverdragen waarborgen voor de bescherming van deze fundamentele waarden.