Europese Unie
De Europese Unie zet zich in voor de naleving van het internationaal (humanitair) recht. Dat blijkt uit diverse initiatieven.
Conferentie in 2009
In september 2009 vond in Brussel een conferentie plaats om het 60-jarige bestaan van de Verdragen van Genève te huldigen. De bijeenkomst was een samenwerking tussen het Internationale Rode Kruiscomité (ICRC) en Zweden, de lidstaat die op dat moment de voorzitter was van de Europese Unie. De avond kaderde rond de vraag hoe een betere naleving van het internationaal humanitair recht (IHR) gegarandeerd kan worden en met name hoe niet-statelijke actoren geëngageerd kunnen worden om het IHR te respecteren. Tegelijk werd ingegaan op de Europese bereidheid om het IHR te respecteren, want voorlopig bestaat er geen specifiek juridisch raamwerk binnen de EU voor de naleving van het IHR. Er bestaan wel richtlijnen over het IHR.
Taak van de EU
Jakob Kellenberger, de toenmalige president van het ICRC, sprak lovende woorden over de actieve houding van het Zweedse voorzitterschap bij het voortbrengen van EU-richtlijnen voor de promotie van de naleving van het internationaal recht. Hij moedigde de Europese lidstaten ook aan om nog een stap verder te gaan en de richtlijnen daadwerkelijk ook te implementeren.
Zweeds staatssecretaris voor ontwikkelingssamenwerking Joakim Stymne sprak alvast klare taal wat betreft de taak die de Europese Unie moet vervullen, met de woorden: “de Europese Unie zal blijven werken aan een internationaal stelsel waarin geen staat of individu boven het recht staat en niemand buiten de bescherming van de wet valt”.
Conclusies van de Raad van de Europese Unie
In de conclusies van de Raad van de Europese Unie wordt bevestigd dat de primaire verantwoordelijkheid voor het onderzoeken en vervolgen van schendingen van het IHR ligt bij de partijen bij een gewapend conflict. Hierbij wordt ook het belang van het Internationaal Strafhof benadrukt tegen straffeloosheid en worden de staten aangespoord het mandaat van de Internationale Feitencommissie te onderkennen.
De Raad onderstreept dat het IHR een sterk instrument is van de internationale gemeenschap voor de bescherming en waardigheid van personen. Ook wordt de rol van het Internationale Rode Kruiscomité als hoeder van het IHR nog eens aangestipt.
Begin 2010 heeft de EU verklaard om tijdens de militaire EU-missie in Somalië bij te dragen aan een training waarin ook het IHR aan bod komt én de bescherming van burgers met inbegrip van specifieke behoeften van vrouwen en kinderen ten aanzien van hun bescherming.
In zijn “Strategic Framework and Action Plan on Human Rights and Democracy” van 2012 ging de EU de verbintenis aan om op systematische wijze in de politieke dialoog met derde landen de ratificatie en implementatie van verdragen van internationaal humanitair recht aan te moedigen. De EU roept alle staten op om, voor zover dit nog niet is gebeurd, de belangrijke juridische instrumenten van het internationaal humanitair recht te aanvaarden en te implementeren. Verder voorziet de EU vormingen rond IHR voor zijn medewerkers.